Ödül nedir?
Ödül vermek nedir? ödül vermenin insanlar üzerindeki etkileri nelerdir? öncelikle ödül kavramının ne olduğunu öğrenelim. Ödül, bir koşula bağlı olarak verilen ve verilen kişi tarafından cazip görünen bir obje yada etkinliktir. Bir objeyi ödül yapan onun ”koşul” olarak verilmesidir. Örnek verecek olursak bir babanın okula giden çocuğuna, bu yıl teşekkür belgesi alırsan sana bilgisayar alacağım veya istediğin başka bir şeyi alacağım demesi gibi veya bir iş yerinde patronun işçilerine bugün her zamankinden daha fazla üretim yaparsanız şu kadar para vereceğim demesi gibi fakat burada şunu karıştırmamalıyız emek karşılığında verilen obje veya para ödül değildir.
Yani ortada bir koşul yoksa verilen obje yada para ödül değildir. Örneklerde, baba ve patron bir koşul ortaya koymuşlar. Baba, teşekkür alma koşulunu koymuş, patron ise her zamankinden daha fazla üretim yapma koşulu koymuş.
Bir de sosyal ödül olarak adlandırılan davranışlar vardır. Bunlar cesaretlendirme, takdir etme, övme gibi davranışları içerir. Sosyal ödül de övgüye bağımlılık ve onaylanma ihtiyacı yarattığı için yapılan araştırmalar bu tür ödüllerinde tehlikeli olabileceğini gösteriyor.
Özellikle anne ve babaların çocuklarını yetiştirirken çok dikkat etmeleri gereken bir konudur ödül. Eğer çocuğunuza devamlı ödül verirseniz. Bir süre sonra çocuk yaptığı işi sadece ödül almak için yapacaktır ve verdiğiniz o ödül çocuğu ödüle doyurmayacak ve daha büyük ödüller isteyecektir. Örneğin çocuğunuza ders çalışırsan veya kitap okursan sana şunu şunu alacağım derseniz burada kaybeden siz olursunuz neden mi çünkü çocuk sadece o ödüle sahip olmak için kitap okuyacaktır. Aklı ödülde olacağı içinde okuduğu kitaptan bir şey anlayamayacaktır.
Ödül Vermek Sürdürülebilir Değildir.
Bunu güzel bir sözler daha anlaşılır olarak açıklayabiliriz. Ödül, hava kaçıran bir tekerleğe sürekli dışarıdan hava vermeye benzer. Siz dışarıdan hava ( ödül ) verirsiniz, tekerlek şişer ve yola devam eder. Ama bir süre sonra havası kaçar ve yola devam etmez. Bu durumda tekerleğe tekrar hava ( ödül ) vermeniz gerekir. Bu da sürdürülebilir değildir.
Çocuklarımızı seviyoruz peki sevgimiz için ne yapıyoruz? öncelikle bu soruyu kendimize sormalıyız. Yani çocuğun her istediğini alıyor olmamız onu çok seviyor anlamına gelmemeli. Her başarısında ödül vermek çocuğa yapılan en büyük kötülüktür bence. Ödül verme daha doğrusu hediye vermek için illa ki herhangi bir konuda başarılı olmasını beklemeyin.
* Ödül vererek bir çocuğu motive edebilirsiniz. Çocuk o işi yapar, hatta heyecanla yapar ama ödül vermeyi bırakınca çocukta o işi yapmayı bırakır. Önemli olan ödül vermek değildir, ödül vermeden motive edebilmektir. Çünkü bir defa ödül verirseniz devamlı ödül vermek zorunda kalırsınız. Ödül vermek değilde hediye verebilirsiniz, yani çocuğu şartlandırmayın.
* Çocuğun o davranışı bırakmaması için sürekli ödül vermeniz gerekir. Bu defa da bir süre sonra çocuk o ödüle alışacağından verdiğiniz ödülde işe yaramaz hale gelir.
* Ödüle alışan çocuğun beyni dopamin salgılamayı bırakır. Yani, o ödülden zevk almamaya başlar.
* Çocuk ödülle iş yapmaya alışırsa, kendi sorumluluğunda olan işler için bile sizden ödül talep eder. Sorumsuzluk bilinci gelişir.
Peki ne yapmak gerekiyor?
Ödül kelimesi yerine daha doğrusu ortaya bir koşul koymadan yapabilirsiniz örneğin çocuğunuza kitap okursan sana şunu şunu alacağım demek yerine yani ortaya kitap okuma koşulunu koymak yerine çocuğunuzla alışverişe çıktığınızda ona sevdiği bir hediye alabilirsiniz.
İsmi çok ilgimi çeken bir kitap Özgür BOLAT – Beni Ödülle Cezalandırma kitabını dün okumaya başladım. yaklaşık 50 sayfa okuduktan sonra böyle bir yazı yazmak istedim. Kitap çok hoşuma gitti. Özellikle çocuklarına her şeyi ödül vererek yaptıran ailelerin mutlaka okuması gereken bir kitap. Kitabı bitirdiğimde kitapla ilgili düşüncelerimi detaylı olarak yazacağım. Fakat şimdiden herkese tavsiye ederim. Mutlaka herkesin okuması gereken kitaplardan bir tanesi. Bu tür kitapları öncelikle Anne ve Babaların okuması ve çocuğuna her şeyi ödül vererek yaptıran ailelerin mutlaka okuması gerekiyor bence.
Normalde her okuduğum kitabın yorumunu yapmıyorum çok beğendiğim, insanlara faydalı olacağını düşündüğüm kitapların yorumlarını yapmaya çalışıyorum. Diğer okuduğum kitapların yorumlarını görmek isterseniz, kitap yorumları kategorisine bakabilirsiniz.
Bahsettiğiniz kitabı duymuştum, efendim. Ben de okuyacağım onu.
Harika bir konuya değinmişsiniz :) Özellikle sosyal ödül konusunda yazdıklarınıza kesinlikle katılıyorum. Aslında bu sosyal ödül konusunun da diğerlerin çok da büyük bir farkının olmadığı kanısındayım…
Teşekkür ederim.
Kitap gerçekten çok güzel herkese tavsiye ederim.
Önemli bir konu. Elinize sağlık…
Teşekkür ederim.
Ödül de, ceza da yerinde ve dozunda kullanıldığında etkili oluyor.
Ayrıca ödül de ceza da çocuğun kişilik özelliklerine, aileden aldığı etkilere göre değişebiliyor. Örneğin bir çocuk kitapla çok mutlu olabilirken bir diğeri hiç de etkilenmiyor.Sürekli ödüle alışan bir çocuk bir süre sonra "ödül arsızı" olabilir. Artık hiçbir ödül tatmin edici olmaz. Tıpkı cezaya alışan çocuk gibi.
Bu tür kitapları okumak lazım. Uygulamanın içinde insan en doğru sonucu bulabiliyor.
Kesinlikle…
Bu zamanımız için çok güzel bir konu olmuş Gökhancım benzer yazılar da okumuştum o kitapla ilgili.
Gerçek anlam da ödülün kelime anlamını yitiriyor çocuklar ve yaparsam ne vereceksinler başlıyor maalesef genç kuşak da bu tuzağa düşen ebebeynler de az değil.Sorumluluklarının bilincin de olacakları şeklin de yetiştirmek gerekiyor.
Büyük oğlumun eşi de lise öğretmeni çocuklarla yaşadıklarının sohbetlerini yapıyoruz bazılarına bravo diyorum bazılarına da maalesef vah vah.Sorumluluk derken de bu biraz sert bir kelime ama kendi payına düşenleri oldukça eğlenceli hale getirerek yapmaları kendilerine olan güvenlerinin de artmasını sağlar.Umarım sorumluluklarını bilerek büyüyen çocukların sayısı artar.Sevgiler teşekkürler.
Rica ederim.
İnşallah abla.
ödül hmmm önemliii :D
ya bi de ben blogumda yılın kitabı etkinliği başlattım sen de yorum yapersan sevinirim mutlu olurum :))))))))))))
Tabi ki yaparım :)
Bugünlerde sıkça duyduğum bir kitap. Okumaya çalışacağım ben de, teşekkürler.
Rica ederim.
Ben de okuyorum kitabı. Güzel bir kitap. Yönetici olduğum firmada ödüller bir süre sonra işe yaramıyor. Kitap haklı bu konuda.
Kesinlikle mükemmel bir kitap.
Ödül – Ceza sisteminden ziyade Pekiştirme sistemi her türlü öğrenim için daha yararlıdır. Bir koşul sonunda ödüllendirmektense, olumlu davranış her yapıldığında ödüllendirmek daha kesin sonuç verir.
Kesinlikle…
Ortada koşul olmazsa daha güzel sonuçlar ortaya çıkacaktır.
Merhabalar Gökhan Bey.
Güzel bir konuya el atmışsınız. Kaleminize ve emeğinize sağlıklar dilerim. Ödül de ceza da yerinde kullanılırsa amacına ulaşacağı kanaatindeyim. Aksi halde, her ikisi de bir işe yaramıyor.
Selam ve dualarımla.
Teşekkür ederim Recep Bey.
Evet her şeyin fazlası zarar.
Bilinçsellik dolu bir yazı. Teşekkürler.
Rica ederim.
Bir eğitim fakültesi öğrencisi olarak oldukça başarılı bulduğum bir yazı yazmışsınız. Tebrik ederim.
Teşekkür ederim.
Öyle bir nesil yetişiyor ki menfaatsiz iş yapılmaz hâle geliyor. Bu durumun suçluları biz büyükleriz biraz. Güzel bir konuya değinmişsiniz, kaleminize sağlık.
Teşekkür ederim Zafer Hocam.
Çıkarı olmadan hiç bir işi yapmayan insanlar çok fazla buda hep karşılıklı birşeyler vermeye doğru gidiyor malesef..
Çok güzel bir yazı olmuş tebrik ederim :) benim gibi yeni yazmaya başlayan biri için örnek teşkil edeck bir yazı olmuş :) Bende beklerim :)
Teşekkür ederim. :)
Of of..Herkes ne güzel ahkam kesiyor. Özgür Bolat'ın bir çocuğu olsa da görsek..
Çocuk eğitimiyle ilgili farkındalığa katkıda bulunmuşsun Gökhan, teşekkürler. Neden kitap bloguna koymadın bu yazıyı?
Rica ederim abla.
Kitap blogum wordpress olduğu için ve hostingi de yani siteyi kurduğum yeri Godaddy firmasından aldığım için kitap blogumun panel kısmı çok aşırı yavaş o yüzden bir türlü içimden o siteyi kullanmak gelmiyor.
Bakalım daha hızlı bir hosting firması bulursam belki ileri ki zamanlarda orada yazmaya başlayabilirim.
Güzel bir yazı olmuş gökhan eline sağlık. Ödülle şartlandırıyoruz çocuklarımızı ama yine de zaman zaman yapılan yanlış hareketler, bu şekilde teşvik edilmeye çalışılıyor ama senin de dediğin gibi bir süre sonra kötü bir alışkanlığa dönüyor
Teşekkür ederim Zehra abla.
Kitabi duymustum. Ödül konusunda dikkatli olmaliyiz hele de çocuklarda.
Evet, çünkü çocuklar en küçük şeyde bile kırılabiliyor.
Gökhan bey ben bu kitabı duydum ama okumak nasip olmadı şimdi araştırırken burası geldi önüme.
Kitap çok faydalı, okumanızı tavsiye ederim.
bloğunuzu yeni takip etmeye başladım. Okumayı seven biri olarak dikkate alcam tavsiyenizi.
Faydasını görürsünüz inşallah.
Gökhan Bey yazınızın bir bölümünü kaynak göstererek kişisel gelişim sitemizde paylaşacağım.
Psikoloji’ye giriş dersinde gördüğümüz çoğu kavramın sayfalarca anlattığı şeyi kısa bir şekilde anlatmışsınız mühtiş bir yazı olmuş.
Teşekkür ederim. Umarım faydalı olur.
Cezanın işe yaramadıgı kesin , ama ödül bencede yarar , müthiş havuç teorisi boşa ortaya çıkmamıştır , eline sağlık güzel konular ve yazılarının devamını bekliyoruz.
Teşekkür ederim.
Your site has a lot of useful information for myself. I visit regularly. Hope to have more quality items.
Thank you for your interest.